osk-prosianowski

 Prawo jazdy w Polsce

  
Pierwsze przepisy poruszania się po drogach powstały w Polsce rozbiorowej w 1826 roku. Wraz z odzyskaniem niepodległości w roku 1918 pojawiły się pierwsze polskie prawa jazdy. W roku 1921 powstał pierwszy polski kodeks drogowy. Kolejne ustawy pochodziły z lat 1961, 1983 i obecnie obowiązująca – Ustawa z 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (pot. Kodeks drogowy).
W dzisiejszej Polsce warunki uzyskania oraz uprawnienia określa ustawa z 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami oraz rozporządzenia szczegółowe m.in.:
  • Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z 24 lutego 2016 r. w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez egzaminatorów oraz wzorów dokumentów stosowanych w tych sprawach,
  • Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z 24 lutego 2016 r. w sprawie wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami.
Produkcją polskich praw jazdy oraz ich personalizacją zajmuje się Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych S.A. Organem wydającym prawo jazdy jest starosta powiatowy właściwy dla miejsca zamieszkania kierowcy, a w przypadku miast na prawach powiatu – prezydent miasta, zaś w Warszawie organem wydającym prawo jazdy jest Prezydent miasta stołecznego Warszawy – właściwy urząd dzielnicy.
Unijne prawo jazdy
Kategorie prawa jazdy w UE
W 2006 roku Parlament Europejski przyjął dyrektywę 2006/126/EEC ustanawiającą jednolity wzór prawa jazdy we wszystkich państwach członkowskich. W Polsce nowe prawo jazdy wprowadza ustawa z 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami.
Wydawane od stycznia 2013 roku prawa jazdy są ważne przez 15 lat – dla kierowców zawodowych 5 lat (kategorie C1, C, D1, D, C1+E, C+E, D1+E, D+E), podczas gdy w większości krajów członkowskich okres ten wynosi jedynie 10 lat. Dokumenty wydane przed 19 stycznia 2013 roku zachowują ważność do 2033 roku. Wymiana dokumentu w związku z upływem terminu ważności nie wiąże się z koniecznością ponownego nabywania uprawnień do kierowania pojazdami.
Prawa jazdy używane przez kierowców będących mieszkańcami państw stowarzyszonych w Unii Europejskiej mają standardowy wygląd i zawierają standardowe informacje o kierowcy, wspólne dla wszystkich krajów, opracowane w 1998. Odstępstwa od tej ogólnej zasady dotyczą drobnych elementów tego dokumentu. Polskie prawa jazdy wydawane od końca lat 90. spełniają te standardy.
Prawo jazdy jest kształtu i rozmiarów karty kredytowej (85,6 × 53,98 mm (standard ID-1 ISO/IEC 7810)).
4 marca 2019 została wprowadzona w Polsce zmiana, wedle której z awersu prawa jazdy zniknął adres zamieszkania kierowcy. Zmiana te ma na celu ujednolicenie dokumentów osobistych, gdyż aktualny wzór dowodu osobistego również pozbawiony jest adresu. Wszystkie dotychczas wydane prawa jazdy zachowują swoją ważność i nie jest wymagana ich wymiana.
Kategorie
Dokumentem stwierdzającym uprawnienie do kierowania pojazdami jest prawo jazdy określonej kategorii. Nie dotyczy to tramwajów (wymagane jest pozwolenie do kierowania tramwajem) oraz:
  1. rowerów, wózków rowerowych i pojazdów zaprzęgowych – osoby, które ukończyły 18 lat mogą kierować tego typu pojazdami bez dokumentów uprawniających, natomiast osoby, które nie osiągnęły tego wieku powinny posiadać kartę rowerową, prawo jazdy kategorii AM, A1, B1 bądź T lub jeździć pod opieką dorosłego;
  2. motorowerów – osoby, które ukończyły 18 lat przed 19 stycznia 2013 r., zgodnie ze starymi zasadami mogą kierować motorowerami bez prawa jazdy;
  3. pojazdów jednośladowych, w tym motocykli, z silnikiem o pojemności skokowej nieprzekraczającej 100 cm³ – osoby, które ukończyły 13 lat przed 15 stycznia 1954 r. zgodnie z ówczesnym stanem prawnym mogą kierować motocyklami i rowerami z silnikiem pomocniczym o ww. pojemności bez prawa przewożenia pasażerów oraz doczepiania wózków bocznych.
W powyższych przypadkach dokumentem stwierdzającym osiągnięcie wymaganego wieku jest dokument tożsamości lub dowolna kategoria prawa jazdy.